پله برقی دستگاه های مکانیکی ساده و در عین حال جذابی هستند که برای حمل عمودی افراد در بین طبقات مختلف استفاده می شود. پله برقی به صورت راه پله های متحرک ساخته شده از مجموعه ای از آلومینیوم یا فولاد ضد زنگ است که به هم پیوسته اند. پله برقی معمولاً در ساختمانهایی مانند مراکز خرید ، فرودگاهها ، هتلها ، ساختمانهای چند طبقه ، ساختمانهای عمومی و غیره استفاده می شود. پله برقی حاوی یک جفت حلقه زنجیره ای چرخان است که توسط یک موتور الکتریکی دوران می کنند. اینها معمولاً همان فضای فیزیکی را اشغال می کنند که توسط یک راه پله اشغال می شود و در مقایسه با آسانسور یا راه پله سیستم حمل و نقل راحت تری هستند.
پله در پلکان برقی :
یکی از اساسی ترین قطعات پله برقی پله ی آن است که به صورت یکپارچه و به روش قالب گیر (Die-cast) ازجنس آلومینیوم تولید می شود. عمق آنها از ۳۸ تا حداکثر ۴۰ سانتی متر و ارتفاع آنها از ۲۰ تا حداکثر ۲۴ سانتیمتر می باشد. پله با ارتفاع ۲۰ سانتی متری بیشترین کاربرد رادر پله های برقی دارد . معمولا شیارهای علامت گذاری شده پله به رنگ زرد می باشد و جنس شیارهای کف پله ودیواره پله از استنلیس استیل می باشد که عرض شیار هر پله از ۵ تا ۷ میلی متر و عمق آن از ۱۰ میلیمتر نبایدکمتر باشد .
تعداد پله های افقی :
تعداد پلکان افقی تابع سرعت پله برقی است که حداقل ۲ و حداکثر ۴ پله می باشد .
در اماکن عمومی مثل ایستگاه مترو وایستگاههای مسافربری و همچنین در مبحث ۱۵ ارتفاع پله برقی بیش از۶ متر، ۳ عدد پله توصیه میشود.
در جدول زیر تعداد پله های افقی پله برقی براساس زاویه ، سرعت و ارتفاع پله برقی آورده شده:
چیدمان و آرایش پله برقی :
به طور معمول با طراحی پله برقی مسافرین را می توان حداکثر تا هفت طبقه به طور متوالی و ممتد از یک طبقه به طبقه بالاتر جابجا کرد و در غیر این صورت باید برای بعضی از طبقات از پله برقی سریع السیر استفاده نمود.
چیدمان تکی :
این نوع آرایش بیشتر برای مکانهایی مناسب است که جریان حرکت افراد به یک سـمت باشد. به عـنوان مثال در مرکز تجـاری و فروشگاهها…
چیدمان ضربدری :
این نوع چیدمان متوالی به مسافرین این امکان را میدهد تا سریعترین حرکت را بین دو طبقه یا بیشتر داشته باشند. بعنوان مثال ساختمانهای اداری، خدماتی و فروشگاههای بزرگ
چیدمان موازی :
درصورتی که طراحی ساختمان اجازه دهد و فضای پاگرد کافی بین پلهبرقیها در دو طبقه متوالی موجود باشد این نوع چیدمان سریـعترین زمان رسیدن به طبـقات بالاتر میباشد. معمولاً در ساختمانهایی که طـول آنها زیاد میباشد؛ از این روش استفاده میشود . بعنوان مثال در مراکز تجاری و ساختمان های اداری حداکثر فاصله پله برقی از یکدیگر و یا از ورودی ساختمان پنجاه متر باشد.
محاسبه و انتخاب موتور پله برقی تابع عوامل زیر هستند:
- ارتفاع کف تا کف طبقه (ارتفاع جابجایی پله برقی)
- راندمان تجهیزات بکار گرفته شده در ساخت پله برقی و گیر بکس
- سرعت حرکت پله برقی
- زاویه شیب پله برقی نسبت به افق
- تعداد مسافران که هر پله را اشغال می کنند
- ارتفاع پله
سرعت پله برقی و شیب پله برقی
رعایت مسائل استاندارد پله برقی در آن از اولویت زیادی برخوردار می باشد، چرا که با وجود قرار گرفتن مسافرین بر روی استپ ها هر گونه خرابی قطعه باعث ایجاد حادثه برای مسافرین خواهد گردید.
بر طبق استاندارد EN115 زاویه شیب پلهبرقی در صورتی که ارتفاع پلهبرقی (فاصله کف تا کف دو طبقه متوالی) کمتر از ۶ متر باشد، نمیتواند بیش از °۳۵ باشد. این در حالی است که اکثر شرکتهای سازنده پلهبرقی ها را فقط با دو زاویه °۳۰ و °۳۵ میسازند.
به دلیل رفتار مسافران که معمولاً ترس ازسقوط می باشد.سرعت پله برقی هابین۰/۷ متر بر ثانیه ونهایتاٌ ۰/۹ متر بر ثانیه تجاوز نمی کند.
پله برقی وسیله ایست كه در مسیرحركت افراد پیاده جهت بالا یا پایین بردن آنها در دو طبقه غیرهم سطح بكار می رود و بوسیله پله یا تسمه كه توسط نیروی محركه برقی بحركت در آورده می شود سبب جابجایی افراد می گردد و شامل قطعات مكانیكی، الكتریكی و الكترونیكی می باشد.
طرح كلی پله برقی
پله: به قسمتی از پله برقی گفته می شود كه افراد روی آن می ایستند . معمولا” جنس آنها از آلومینیم با سطح شیاردار در جهت حركت است.
دستگیره پله برقی: دستگیره ای از جنس لاستیك با الیاف مخصوص می باشد كه متحرك بوده و سرعت آن با سرعت حركت پله یكسان می باشد، افراد هنگام بالارفتن یا پایین آمدن از آن استفاده می كنند.
زاویه شیب پله برقی: حداكثر زاویه ای است كه پله یا تسمه نسبت به سطح افق می سازد. سرعت نامی: سرعت خطی در جهت حركت پله یا تسمه در هنگامی كه باری روی آنها وجود ندارد.
شانه ثابت پله برقی: قطعه ثابتی در دو انتهای پله می باشد كه دارای دندانه های متناسب با شیارهای روی پله یا تسمه می باشد و از ورود اشیاء خارجی به داخل شیار پله جلوگیری می كند.
اطلاعات اولیه طراحی پله برقی: مهندسین طراح باید با استفاده از اطلاعات زیر و اطلاعات تكمیلی اخذ شده از شركتهای معتبر سازنده نسبت به انتخاب نوع، تعدد، ظرفیت و مكان صحیح قرارگیری پله برقی ها اقدام نمایند و مسئولیت هرگونه اشتباهی در خصوص موارد ذكر شده بعهده آنان می باشد.
پله برقی ها باید در محلی قرار گیرد كه بیشترین تردد مسافرین از آنجا صورت بگیرد و بدون بروز اغتشاش در مسیرحركت عادی آن طبقه، افراد را به سطح بالاتر یا پایین تر منتقل نماید. در صورت ضرورت و عدم امكان رویت باید با علائم مناسبی افراد به سمت پله برقی ها هدایت شوند.
در ابتدا و انتهای پله برقی فضای غیرمحصور مناسبی در نظر گرفته شود بنحوی كه مسافرین براحتی به مسیر حركت خود ادامه داده و از ازدحام در قسمت ورودی و خروجی جلوگیری شود . حداقل عرض این فضا باید ۲/۰ متر از فاصله بین مركز دو دستگیره بیشتر بوده و عمق آن از انتهای دستگیره حداقل ۵/۲ متر باشد.
در صورتیكه عمق ۲ متر باشد حداقل عرض باید دو برابر فاصله بین مركز دو دستگیره باشد. نمونه هایی از آرایش پله برقی ها را نشان می دهد مهندسین طراح با توجه به شرایط و موقعیت ساختمان می توانند هر یك از این آرایش ها و یا هر آرایش دیگر را با رعایت بندهای این مقررات و مشورت شركتهای معتبر سازنده بكار گیرند.
در مكانهای پرتردد نظیر مترو و پایانه های مسافری باید از پله های عریض استفاده نمود. در صورتیكه پله برقی ها در محیط روباز استفاده می شود باید از نوعی انتخاب شود كه قابلیت كار در این محیط را دارا باشد. فضای باز در ورودی یا خروجی پله برقی اطراف منطقه باز طبقه فوقانی می بایستی بنحوی محصور گردد كه امكان سقوط اشیاء یا افراد منتفی گردد.
سرعت پله برقی:حداكثر سرعت پله برقی در صورتیكه زاویه شیب آن بیش از ۳۰ درجه نباشد ۷۵/۰ متربر ثانیه می باشد در صورتیكه زاویه شیب بین ۳۰ تا ۳۵ درجه باشد حداكثر سرعت نامی ۵/۰ متربرثانیه می باشد.